STAN PRAWNY NA 29 LIPCA 2020 Kierunki polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2020/2021 Opracował: Wojciech Wasielewski, pracownik kuratorium oświaty Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2020 r. poz. 910), • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1481 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. z 2018 r. poz. 467 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1591 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1646 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 maja 2019 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 991 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz.U. z 2017 r. poz. 1611 ze zm.). Minister Edukacji Narodowej, na podstawie art. 60 ust. 3 pkt 1 Prawa oświatowego, ustalił podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2020/2021. Warto podkreślić, że z kierunki realizacji polityki oświatowej państwa definiują zadania dla organów nadzoru pedagogicznego, placówek doskonalenia nauczycieli oraz szkół i placówek publicznych. Dyrektorzy szkół i placówek publicznych powinni wykorzystywać je do planowania wewnętrznego nadzoru i organizacji pracy szkoły. W tym obszarze są kontynuowane dotychczasowe rozstrzygnięcia, które precyzowały, że nadzór pedagogiczny planuje się zgodnie z potrzebami szkoły. W roku szkolnym 2020/2021 dyrektor planuje nadzór pedagogiczny, w tym ewaluacje wewnętrzne, uwzględniając wnioski z nadzoru pedagogicznego prowadzonego w poprzednim roku szkolnym. Z powodu zawieszenia planowanego nadzoru pedagogicznego od marca 2020 r. oraz czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, tematyka kierunków polityki oświatowej państwa w dużym stopniu powtarza zagadnienia z poprzedniego roku szkolnego. W nadchodzącym roku szkolnym podstawowymi kierunkami realizacji polityki oświatowej państwa będą: 1. Wdrażanie nowej podstawy programowej w szkołach ponadpodstawowych ze szczególnym uwzględnieniem edukacji przyrodniczej i matematycznej. Rozwijanie samodzielności, innowacyjności i kreatywności uczniów. 2. Wdrażanie zmian w kształceniu zawodowym, ze szczególnym uwzględnieniem kształcenia osób dorosłych. 3. Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno- -pedagogicznego wszystkim uczniom z uwzględnieniem zróżnicowania ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. 4. Wykorzystanie w procesach edukacyjnych narzędzi i zasobów cyfrowych oraz metod kształcenia na odległość. Bezpieczne i efektywne korzystanie z technologii cyfrowych. 5. Działania wychowawcze szkoły. Wychowanie do wartości, kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych. Wdrażanie nowej podstawy programowej w szkołach ponadpodstawowych ze szczególnym uwzględnieniem edukacji przyrodniczej i matematycznej. Rozwijanie samodzielności, innowacyjności i kreatywności uczniów Podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego to, zgodnie z art. 4 pkt 24 Prawa oświatowego, obowiązkowe zestawy celów kształcenia i treści nauczania, w tym umiejętności opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego oraz zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły, uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego, programach nauczania i podczas realizacji zajęć z wychowawcą oraz umożliwiające ustalenie wewnątrzszkolnych kryteriów oceniania i wymagań egzaminacyjnych, a także warunki i sposób realizacji tych podstaw programowych. Nowa podstawa programowa dla szkół ponadpodstawowych będzie obowiązywać od roku szkolnego 2020/2021 w klasie I i II: • 4-letniego liceum ogólnokształcącego, • 5-letniego technikum, • 2-letniej szkoły branżowej II stopnia, zarówno dla uczniów będących absolwentami szkoły branżowej I stopnia, którzy ukończyli gimnazjum oraz kończących ośmioletnią szkołę podstawową. Wdrażając nową podstawę programową, należy zwrócić uwagę na zmiany w zakresie: • powrotu do spiralnego układu treści nauczania ‒ w rozumieniu powtarzania i utrwalania materiału na kolejnych, wyższych etapach nauczania, • położenia większego nacisku na kształcenie kompetencji kluczowych, • wzmocnienia wychowawczej i profilaktycznej funkcji szkoły przez szersze uwzględnienie w podstawie programowej zadań wychowawczo-profilaktycznych, • zastąpienia, począwszy od klasy V szkoły podstawowej, idei integracji przedmiotowej korelacją przedmiotową (w ramach przedmiotów humanistycznych oraz przedmiotów przyrodniczych i ścisłych), • wzmocnienia edukacji w zakresie języków obcych nowożytnych, nauki drugiego języka obecnego oraz możliwości kształcenia dwujęzycznego, • wzmocnienia efektywności nauczania języka ojczystego przez wprowadzanie uczniów w tradycję kulturowo-literacką, która ma służyć zakorzenieniu w przeszłości, wykształceniu poczucia tożsamości i ciągłości kultury, • szerszego uwzględniania w podstawie programowej poszczególnych przedmiotów technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK), co umożliwi kształcenie kompetencji i umiejętności cyfrowych uczniów również w ramach innych przedmiotów, • wprowadzenia nauki programowania począwszy od edukacji wczesnoszkolnej, • szerszego niż obecnie uwzględnienia problematyki edukacji dla bezpieczeństwa, w tym ratownictwa medycznego, • ustalenia takiego zakresu treści nauczania, który, biorąc pod uwagę przewidzianą w projektowanych zmianach przepisów określających ramowy plan nauczania dla szkoły podstawowej liczbę godzin zajęć poszczególnych przedmiotów, umożliwi nauczycielom rozwijanie umiejętności pracy zespołowej uczniów, rozwiązywania problemów i realizację ciekawych projektów edukacyjnych, • rozwijania wiedzy i umiejętności w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych przez wyodrębnienie nauczania biologii, chemii, fizyki i geografii już na II etapie edukacyjnym – z kontynuacją na III etapie edukacyjnym. Ważne! Zgodnie ze wskazaniami MEN-u nowa podstawa programowa wyznacza jedynie ramy kształcenia określone wyłącznie przez wymagania, jakie powinien spełniać uczeń na zakończenie każdego etapu edukacyjnego. Nauczyciele, realizując programy nauczania, mogą wykraczać poza zakres wymagań określonych w podstawie programowej i dostosowywać tempo pracy i metody nauczania do możliwości uczniów. Ponadto w podstawie programowej, w części wstępnej określono istotne wskazania dla szkół: • cele kształcenia w szkole ponadpodstawowej, • najważniejsze umiejętności (kluczowe kompetencje), które powinny być rozwijane w ramach kształcenia w szkole ponadpodstawowej, • najważniejsze zadania szkoły ponadpodstawowej w odniesieniu do poszczególnych obszarów działalności edukacyjnej i wychowawczo-profilaktycznej, • główne cele kształcenia dla poszczególnych przedmiotów. Realizacja podstawy programowej w szkołach ponadpodstawowych (II rzędu) W liceach ogólnokształcących i technikach (III etap kształcenia) został zwiększony tygodniowy wymiar godzin historii, geografii, biologii, chemii i fizyki realizowanych w zakresie podstawowym. W liceum ogólnokształcącym dla młodzieży uczniowie będą mogli wybrać od dwóch do trzech przedmiotów realizowanych w zakresie rozszerzonym. Dodatkowo zwiększony został wymiar godzin przeznaczonych na realizację w zakresie rozszerzonym przedmiotu wiedza o społeczeństwie do ośmiu godzin tygodniowo (w czteroletnim okresie nauczania). Geografia, biologia, chemia i fizyka, w związku ze zwiększonym wymiarem godzin przeznaczonych na zakres podstawowy, zostaną włączone do grupy przedmiotów realizowanych w zakresie rozszerzonym w wymiarze sześciu godzin tygodniowo (język obcy nowożytny, historia, matematyka oraz informatyka). Dyrektor liceum ogólnokształcącego i technikum będzie ustalał jeden przedmiot z puli przedmiotowej: filozofia, plastyka i muzyka, które będą realizowane obowiązkowo przez uczniów. W szkołach ponadpodstawowych jest możliwe zwiększenie przez dyrektora szkoły liczby godzin przeznaczonych na przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym albo przydzielenie przez dyrektora godzin na realizowanie przedmiotów uzupełniających, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych przedmiotów został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania. Ważne! Od 1 września 2020 r. rolą przedmiotu język łaciński i kultura antyczna, realizowanego w zakresie podstawowym, jest wyposażenie uczniów w umiejętność czytania prostych tekstów łacińskich pod kierunkiem nauczyciela. Celem zajęć nie jest przekazywanie uczniom wiedzy deklaratywnej o języku i jego strukturze gramatycznej, ale kształcenie przede wszystkim umiejętności oraz pokazanie uczniom oddziaływania języka łacińskiego oraz kultury grecko-rzymskiego antyku na języki i kulturę europejską wieków późniejszych. Rozwijanie kompetencji matematycznych uczniów (II rzędu) Rozwijanie kompetencji matematycznych jest jednym z podstawowych problemów edukacji w polskiej szkole. Zgodnie z nową podstawą programową nauczanie matematyki w szkole powinno być dostosowane do konkretnego etapu rozwojowego i możliwości intelektualnych uczniów. W szkole ponadpodstawowej nauczanie matematyki opiera się na trzech fundamentach: • nauce rozumowania matematycznego, • kształceniu sprawności rachunkowej, • przekazywaniu wiedzy o własnościach obiektów matematycznych. Rozumowanie matematyczne, zgodnie z podstawa programową, to umiejętność szukania rozwiązania danego zagadnienia. Ma na celu rozwijanie zdolności myślenia konstruktywnego, premiuje postępowanie nieschematyczne i twórcze. Ponadto rozumowanie matematyczne narzuca pewien rygor ścisłości: dowód matematyczny musi być poprawny. Skuteczne opanowanie umiejętności rozumowania matematycznego ułatwia odróżnianie prawdy od fałszu w życiu codziennym. Rozwijanie samodzielności, innowacyjności, kreatywności uczniów (II rzędu) Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego w liceum ogólnokształcącym i technikum należą m.in.: • myślenie – rozumiane jako złożony proces umysłowy, polegający na tworzeniu nowych reprezentacji za pomocą transformacji dostępnych informacji, obejmującej interakcję wielu operacji umysłowych: wnioskowanie, abstrahowanie, rozumowanie, wyobrażanie sobie, sądzenie, rozwiązywanie problemów, twórczość; dzięki temu, że uczniowie szkoły ponadpodstawowej uczą się równocześnie różnych przedmiotów, rozwijanie następujących typów myślenia: analitycznego, syntetycznego, logicznego, komputacyjnego, przyczynowo-skutkowego, kreatywnego, abstrakcyjnego; zachowanie ciągłości kształcenia ogólnego rozwijającego zarówno myślenie percepcyjne, jak i myślenie pojęciowe; synteza obu typów myślenia stanowi podstawę wszechstronnego rozwoju ucznia, • kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi pochodzących z informatyki, w tym programowania, • umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno--komunikacyjnymi, w tym dbałość o poszanowanie praw autorskich i bezpieczne poruszanie się w cyberprzestrzeni, • umiejętność samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania, rzetelnego korzystania ze źródeł. Zgodnie z nową podstawą programową w szkołach ponadpodstawowych rozwijanie samodzielności, innowacyjności i kreatywności uczniów powinno realizować się przez powszechne zastosowanie metody projektu. Zakłada ona samodzielność i odpowiedzialność uczestników, co stwarza uczniom warunki do indywidualnego kierowania procesem uczenia się, wdraża uczniów do planowania oraz organizowania pracy, a także dokonywania samooceny. Projekty swoim zakresem mogą obejmować jeden lub więcej przedmiotów. Pozwalają na współdziałanie szkoły ze środowiskiem lokalnym oraz na zaangażowanie rodziców uczniów. Wdrażanie zmian w kształceniu zawodowym, ze szczególnym uwzględnieniem kształcenia osób dorosłych W związku z realizacją podstawy programowej nauczyciele są zobowiązani przygotować program nauczania. Decyzja o jego realizacji z zastosowaniem podręcznika, materiału edukacyjnego lub materiału ćwiczeniowego należy do nauczyciela. Propozycję podręczników lub materiałów edukacyjnych kształcenia zawodowego przedstawiają dyrektorowi zespoły nauczycieli. Dyrektor szkoły dopuszcza do użytku przedstawione przez nauczycieli programy nauczania w kształceniu zawodowym w danej szkole – po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, a także ustala zestaw podręczników lub materiałów edukacyjnych obowiązujący we wszystkich oddziałach danej klasy – po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady rodziców (art. 22ab Ustawy o systemie oświaty). Przepisy Rozporządzenia w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego stosuje się począwszy od roku szkolnego 2020/2021 w: • semestrze I branżowej szkoły II stopnia, • w latach następnych również w kolejnych klasach lub semestrach tych szkół. W podstawie programowej kształcenia zawodowego efekty kształcenia zostały pogrupowane w części, zwane jednostkami efektów kształcenia. Dla każdej takiej jednostki efektów kształcenia (z wyjątkiem: „Organizacja pracy małych zespołów” oraz „Kompetencje personalne i społeczne”) określono minimalną liczbę godzin. Umiejętności z zakresu organizacji pracy małych zespołów oraz kompetencji personalnych i społecznych powinny być kształtowane przez nauczycieli wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego. Wyodrębnienie jednostek efektów kształcenia nie jest tożsame z wyodrębnieniem obowiązkowych zajęć edukacyjnych (przedmiotów/modułów). Podziału na obowiązkowe zajęcia edukacyjne dokonuje się w programie nauczania dopuszczonym do użytku w danej szkole przez dyrektora szkoły. Kształcenie osób dorosłych odbywa się w ramach kształcenia ustawicznego, które jest zdefiniowane w Prawie oświatowym (art. 4 pkt 30, zapis obowiązuje od 1 września 2019 r.) jako kształcenie w szkołach dla dorosłych, branżowych szkołach II stopnia i szkołach policealnych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny. Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno-pedagogicznego wszystkim uczniom z uwzględnieniem zróżnicowania ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia jest od wielu lat zadaniem ewaluacji oraz zostało szczegółowo opisane w Rozporządzeniu w sprawie wymagań wobec szkół i placówek. Zadaniem szkoły jest realizacja wskazań wynikających z wymagań oraz planowanie pracy szkoły z wykorzystaniem wskazań wynikających z diagnozy pracy szkoły. Diagnoza jakości pracy obejmuje: • ewaluację realizowanych w szkole programów, • diagnozowanie efektów pracy nauczycieli, • oceny skuteczności podejmowanych działań wychowawczych. Kolejnym elementem zapewnienia wysokiej jakości kształcenia jest formułowanie wniosków oraz wdrażanie zmian w pracy szkoły oraz poszczególnych nauczycieli. Z kolei pomocą psychologiczno-pedagogiczną obejmuje się wszystkich uczniów, którzy jej potrzebują (nie tylko tych, którzy posiadają orzeczenie lub opinię poradni psychologiczno- -pedagogicznych). Szkoły zobowiązane są do indywidualizacji kształcenia oraz zapewnienia wsparcia wszystkim uczniom lub wychowankom, stosownie do ich potrzeb. Katalog potrzeb, które są podstawą do objęcia ucznia lub wychowanka pomocą psychologiczno-pedagogiczną, jest katalogiem otwartym. Najważniejszym elementem tak rozumianej pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest rozpoznanie przez nauczyciela indywidualnych potrzeb i możliwości rozwojowych i edukacyjnych ucznia przez: • diagnozę dziecka – zebranie informacji o indywidualnym rozwoju ucznia i jego funkcjach poznawczo-motorycznych, fizycznych, emocjonalno-społecznych, • zrozumienie zarówno natury, zaburzeń i trudności, jak i potencjału ucznia, • prognozowanie jego rozwoju, • podjęcie decyzji o postępowaniu korygującym, kompensacyjnym lub innym oraz stworzenie planu interwencji, pomocy i wsparcia, • wdrożenie zaplanowanych działań i odpowiedniego postępowania, • ocenę postępów i efektów podjętych oddziaływań. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest realizowana m.in. przez zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, zajęcia logopedyczne, zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne, realizację obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, porady, konsultacje. Wykorzystanie w procesach edukacyjnych narzędzi i zasobów cyfrowych oraz metod kształcenia na odległość. Bezpieczne i efektywne korzystanie z technologii cyfrowych Zgodnie z podstawą programową szkoła ma stwarzać uczniom warunki do nabywania wiedzy i umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów z wykorzystaniem metod i technik wywodzących się z informatyki, w tym logicznego i algorytmicznego myślenia, programowania, posługiwania się aplikacjami komputerowymi, wyszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, posługiwania się komputerem i podstawowymi urządzeniami cyfrowymi oraz stosowania tych umiejętności na zajęciach z różnych przedmiotów m.in. do: pracy nad tekstem, wykonywania obliczeń, przetwarzania informacji i jej prezentacji w różnych postaciach. Szkoła ma również przygotowywać ich do dokonywania świadomych i odpowiedzialnych wyborów w trakcie korzystania z zasobów dostępnych w internecie, krytycznej analizy informacji, bezpiecznego poruszania się w przestrzeni cyfrowej, w tym nawiązywania i utrzymywania opartych na wzajemnym szacunku relacji z innymi użytkownikami sieci. Szkoły i placówki, zapewniając uczniom dostęp do internetu, są zobowiązane podejmować działania zabezpieczające uczniów przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju. Ważne! W sytuacji konieczności pracy zdalnej, zapewnienie bezpieczeństwa uczniów pozostających w domu spoczywa na ich rodzicach. Są oni odpowiedzialni za potencjalne szkody, które mogą spowodować ich dzieci za pośrednictwem internetu innym osobom. Nauczyciel w czasie organizacji pracy zdalnej jest zobowiązany określać aktywności ucznia, sprawdzać, czy zapoznał się ze wskazanym materiałem, a także oceniać efekty jego pracy. Takimi aktywnościami mogą być m.in.: przesłanie plików z tekstami wypracowań, rozwiązaniami zadań, nagranymi wypowiedziami, prezentacjami, wypowiedź ucznia na forum, udział w dyskusjach online oraz wykorzystanie różnych form gier i testów. Zdalne nauczanie powinno zostać zorganizowane z wykorzystaniem różnych rozwiązań technologicznych, które zapewniają uczniom dostęp do materiałów oraz możliwość wykonania i przedstawienia nauczycielowi aktywności. Dostęp powinien być zabezpieczony indywidualnym hasłem, aby zapewnić ochronę wizerunku nauczyciela i ucznia oraz prawa autorskie do materiałów. Szkoła może korzystać z: • zintegrowanej platformy edukacyjnej epodreczniki.pl, • platformy wspomagającej zdalne nauczanie, które szkoła może zainstalować i skonfigurować na potrzeby kształcenia na odległość, • dziennika elektronicznego umożliwiającego realizację programu nauczania, • poczty elektronicznej wykorzystywanej do wymiany i przekazywania informacji, materiałów i rozwiązań między nauczycielami i uczniami, • innych rozwiązań, które są odpowiednie do nauczania na odległość. Zarówno nauczyciele, jak i uczniowie i rodzice powinni zostać poinformowani, że nieodpowiedzialne logowanie się do stron komercyjnych, bez przeczytania regulaminu portali, automatyczne wyrażanie zgód na dostęp do zdjęć, filmów, kontaktów, które są w telefonie, może okazać się niebezpieczne. Ważne jest również, aby podczas zdalnej nauki nie narazić uczniów na nieumyślne złamanie prawa, gdy nieświadomie udostępnimy dane osobowe lub wizerunek kolegów i koleżanek ucznia. Nauczyciele powinni sprawdzać aktualność zabezpieczeń na komputerach i smartfonach uczniów oraz zachęcać rodziców do instalowania darmowych programów kontroli rodzicielskiej. W tym zakresie szkoła powinna wspomagać rodziców, informując ich o zasadach bezpiecznego i efektywnego korzystania z technologii cyfrowych. Warto przypomnieć, że o jakichkolwiek formach cyberprzemocy (słownej, nękania, podszywania się pod inne osoby) szkoła jest zobowiązana informować odpowiednie organy, zarówno w sytuacji, gdy ofiarą jest uczeń, jak i nauczyciel. Działania wychowawcze szkoły. Wychowanie do wartości, kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych Wychowanie do wartości jest jednym z najważniejszych zadań i obowiązków szkoły. Katalog wartości, którymi powinny kierować się szkoły w procesie wychowania określa preambuła Ustawy Prawo oświatowe: „Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości Ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności”. Natomiast podstawa programowa wskazuje, „że kształcenie i wychowanie powinno sprzyjać rozwijaniu postaw obywatelskich, patriotycznych i społecznych uczniów. Zadaniem szkoły jest wzmacnianie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i regionalnej, przywiązania do historii i tradycji narodowych. Szkoła powinna przygotowywać i zachęcać do podejmowania działań na rzecz środowiska szkolnego i lokalnego, w tym do angażowania się w wolontariat. Ponadto dba o wychowanie młodzieży w duchu akceptacji i szacunku dla drugiego człowieka, kształtuje postawę szacunku dla środowiska przyrodniczego, motywuje do działań na rzecz ochrony środowiska oraz rozwija zainteresowanie ekologią”. Z kolei kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych jest wskazaniem realizacji wymagania szczegółowo opisanego w Rozporządzeniu w sprawie wymagań wobec szkół i placówek. Wspomniany akt prawny wskazuje na zadania szkoły, którymi są: • szkoła lub placówka realizuje działania wychowawcze i profilaktyczne – w tym mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań, które są dostosowane do potrzeb uczniów i środowiska, • ocenia się skuteczność działań szkoły, a w razie potrzeb – modyfikuje, • działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu, • zasady zachowania i wzajemnych relacji w szkole lub placówce są ustalone i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły oraz rodziców. Szczegółowe ustalenie zarówno katalogu wartości, jak i działań podejmowanych w procesie wychowania do wartości powinno zostać wypracowane przez całą społeczność szkolną, czyli nauczycieli, rodziców i uczniów.