STAN PRAWNY NA 15 WRZEŚNIA 2025

Początek roku szkolnego to tradycyjnie czas wejścia w życie nowych regulacji w systemie oświaty. Przyjrzyjmy się uchwalonym zmianom, które zaczęły obowiązywać wraz z początkiem roku szkolnego 2025/2026.

Wprowadzenie dwóch nowych przedmiotów

Od 1 września 2025 r. w szkołach zostały wprowadzone dwa nowe przedmioty – edukacja zdrowotna oraz edukacja obywatelska. W konsekwencji konieczna była nowelizacja przepisów dotyczących podstaw programowych i ramowych planów nauczania. Zmiany w podstawach programowych znalazły odzwierciedlenie w nowelizacjach:

• Rozporządzenia MEN z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej,
• Rozporządzenia MEN z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Stosowne rozporządzenia nowelizujące opublikowano w Dz.U. z 2025 r. poz. 378 i poz. 382.

Nowy przedmiot edukacja obywatelska ma kształtować wśród uczniów świadome i odpowiedzialne postawy obywatelskie. Treści programowe obejmują takie zagadnienia, jak:

• rozwój postaw patriotycznych,
• budowanie poczucia tożsamości narodowej i wspólnotowej,
• troskę o dobro Ojczyzny (zarówno lokalnej, jak i narodowej),
• kształtowanie umiejętności dialogu i poszanowania odmiennych poglądów.

Z kolei przedmiot edukacja zdrowotna zastępuje dotychczasowe wychowanie do życia w rodzinie i ma być realizowany jako zajęcia nieobowiązkowe w klasach IV–VIII szkół podstawowych oraz w szkołach ponadpodstawowych. Jego celem jest rozwijanie kompetencji uczniów w zakresie całożyciowej troski o zdrowie oraz kształtowanie potencjału zdrowotnego własnego i środowiskowego. Treści programowe podzielono na 11 działów tematycznych:

• wartości i postawy,
• zdrowie fizyczne,
• aktywność fizyczna,
• odżywianie,
• zdrowie psychiczne,
• zdrowie społeczne,
• dojrzewanie (w szkołach podstawowych),
• zdrowie seksualne,
• zdrowie środowiskowe,
• internet i profilaktyka uzależnień,
• system ochrony zdrowia (w szkołach ponadpodstawowych).

Równolegle wprowadzone zostały zmiany w Rozporządzeniu MEiN w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Zmienione przepisy określają kwalifikacje do prowadzenia zajęć z edukacji zdrowotnej. Uprawnienia otrzymali m.in.:

• nauczyciele z dyplomem magistra w zakresie edukacji zdrowotnej i przygotowaniem pedagogicznym,
• nauczyciele z innym wykształceniem magisterskim i przygotowaniem pedagogicznym, którzy ukończyli studia podyplomowe w zakresie edukacji zdrowotnej,
• nauczyciele biologii, przyrody, wychowania fizycznego, wychowania do życia w rodzinie oraz psychologowie,
• absolwenci kierunków medycznych (np. lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci) i zdrowia publicznego – pod warunkiem posiadania przygotowania pedagogicznego.

Zgodnie z § 2 rozporządzenia zmieniającego kwalifikacje do nauczania przedmiotu edukacja zdrowotna posiadają również osoby, które na podstawie przepisów dotychczasowych posiadały kwalifikacje do nauczania przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie.

W związku z wprowadzeniem nowych przedmiotów zmiany dotknęły także ramowych planów nauczania (Rozporządzenie ME z dnia 12 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół). W związku z przyjętymi zmianami edukacja obywatelska jest realizowana w następujących klasach i formach:

• liceum ogólnokształcące: klasy II i III – 3 godziny w okresie nauczania (2 godziny tygodniowo w klasie II, 1 godzina tygodniowo w klasie III),
• liceum ogólnokształcące dla dorosłych (stacjonarne): klasy II i III – 2 godziny w okresie nauczania (1 godzina tygodniowo w każdej klasie),
• liceum ogólnokształcące dla dorosłych (zaoczne): semestry I i II w klasie II – 32 godziny w okresie nauczania (16 godzin w każdym semestrze),
• technikum: klasy II–IV – 3 godziny w okresie nauczania (1 godzina tygodniowo w każdej klasie),
• branżowa szkoła I stopnia: klasy II i III – 2 godziny w okresie nauczania (1 godzina tygodniowo w każdej klasie).

Oprócz zmian związanych z dwoma nowymi przedmiotami wspomniana nowelizacja Rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania wprowadziła zmiany również w innych obszarach.

Po pierwsze, w ramowym planie nauczania dla szkoły podstawowej zrezygnowano z obowiązku uczestnictwa uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim (uczęszczających do szkół podstawowych specjalnych, oddziałów specjalnych i integracyjnych) w zajęciach techniki.

Pewne dodatkowe zmiany dotyczą uczniów technikum. Ze względu na duże obciążenie uczniów tych szkół oraz rekomendacje Rady Dyrektorów Szkół i Placówek Szkolnictwa Branżowego w przepisach wprowadzono następujące zmiany:

• rezygnacja z obowiązkowego nauczania w klasie I jednego z przedmiotów: filozofia, plastyka, muzyka oraz język łaciński i kultura antyczna (przedmioty te będzie można realizować w ramach godzin do dyspozycji dyrektora),
• przesunięcie godzin przedmiotów (z zachowaniem dotychczasowego łącznego wymiaru godzin poszczególnych zajęć edukacyjnych w pięcioletnim okresie nauczania):
  • historia – po 1 godzinie z klas I i II technikum do klas III i IV,
  • matematyka – 1 godzina z klasy V technikum do klasy II,
  • informatyka – 1 godzina z klasy III technikum do klasy I;
• określenie wymiaru godzin przedmiotu biznes i zarządzanie, który będzie realizowany w klasach I i II technikum po 1 godzinie tygodniowo (dotychczasowy wariant pozwalający na elastyczne rozłożenie tych godzin zostaje zastąpiony jednolitą organizacją zajęć).

Rozporządzenie zmieniające obejmuje też sposób funkcjonowania oddziałów mundurowych i przygotowania wojskowego. Na jego podstawie: